Regulamin Cmentarza Komunalnego
Uchwała Nr XIV/93/11 Rady Miejskiej w Ciężkowicachz dnia 29 grudnia 2011 r. w sprawie uchwalenia Regulaminu Cmentarza Komunalnego na terenie Gminy Ciężkowice [pobierz]
Akty prawne regulujące sprawy związane z pochówkiem zmarłych
• Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (tekst pierwotny Dz. U. 1959 Nr 11, poz. 62; tekst jednolity Dz. U. 1972 Nr 47 poz. 298, tekst jednolity Dz. U. 2000 poz. 295).
• Rozporządzenie Min. Gosp. Terenowej i Ochrony Środowiska oraz Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 20 października 1972 w sprawie urządzania cmentarzy, prowadzenia ksiąg cmentarnych oraz chowania zmarłych. (Dz. U. 1972, nr 47 poz. 299)
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 1 sierpnia 2001 r. w sprawie sposobu prowadzenia ewidencji grobów (Dz. U. Nr 90 poz.1013).
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 lipca 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia ewidencji grobów. (Dz. U. Nr 141 poz. 1370).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi. (Dz. U. Nr 1, poz. 10).
• Rozporządzenie ministra zdrowia z dn. 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (Dz. U. 2001, nr 153, poz. 1783).
• Ustawa z dnia 28 marca 1933 r. o grobach i cmentarzach wojennych z późniejszymi zmianami (Dz.U. 1933, nr 39, poz. 311).
Porady
Stwierdzenie zgonu
Zgon człowieka może stwierdzić lekarz na podstawie „osobiście wykonanych badań i ustaleń” (art. 43 Ustawy o zawodzie lekarza). Dokonuje tego w razie śmierci chorego w szpitalu lub będąc „wezwany do nieszczęśliwego wypadku lub nagłego zachorowania” (§ 3. Rozporządzenia w sprawie stwierdzania zgonu i jego przyczyny).
Dopuszczalne jest także, w szczególnych przypadkach, stwierdzenie zgonu przez felczera, starszego felczera lub położną wiejską. Położna może stwierdzić zgon jedynie u pozostającego pod jej opieka noworodka przed upływem 7 dnia jego życia w sytuacji, gdy najbliższa placówka służby zdrowia oddalona jest o więcej niż 4 km. (Rozporządzenie jw.).
Obowiązek stwierdzenia śmierci nie łączy się automatycznie z uprawnieniami do wystawienia karty zgonu. Lekarz w większości przypadków, zwłaszcza po stwierdzeniu zgonu wskutek działania gwałtownego (samobójstwo, zabójstwo, nieszczęśliwy wypadek) względnie stwierdzeniu zgonu w domu, na ulicy itp. ma natomiast obowiązek wystawienia tzw. protokołu stwierdzenia zgonu.
W razie śmierci w szpitalu człowieka, który może być potencjalnym dawcą narządów – zgodnie z „Ustawą transplantacyjną” (Dz. U. 05.169.1411 – Art. 9) specjalnie powołana komisja stwierdza trwałe i nieodwracalne ustanie czynności mózgu („śmierć pnia mózgu”) postępując według specjalnych wytycznych („Kryteria i sposób stwierdzania trwałego i nieodwracalnego ustania czynności mózgu…” – MP nr 46 poz. 547).
Co zrobić, gdy zmarła bliska osoba i zgon nastąpił w domu?
Poniżej znajdą Państwo kilka najważniejszych informacji dotyczących działań, jakie trzeba podjąć.
Co zrobić, gdy zmarła bliska osoba i zgon nastąpił w szpitalu?
W chwili, gdy Bliski umiera w szpitalu, na pewno nie zostajemy sami. W pobliżu na pewno znajdzie się ktoś, kto nam pomoże, doradzi i powie, co mamy robić dalej. My postaramy się również krótko wyjaśnić Państwu, co załatwić w pierwszej kolejności, gdzie się udać i jakie będą potrzebne w tym celu dokumenty.
Podstawowe dokumenty, o które musimy postarać się w momencie śmierci bliskiego
Poniżej przedstawiamy Państwu listę podstawowych dokumentów, które trzeba załatwić, jak najszybciej po śmierci bliskiej osoby. Dokumenty te są niezbędne po to, by zorganizować pochówek, otrzymać zasiłek pogrzebowy, czy ubezpieczenie.
Karta zgonu
Karta zgonu jest podstawowym dokumentem, który musimy załatwić w chwili śmierci bliskiego. Bez tego dokumentu nie będziemy mogli zorganizować pogrzebu, ani nie otrzymamy aktu zgonu z Urzędu Stanu Cywilnego. Jeśli zgon nastąpił z przyczyn naturalnych, czy to w domu, czy w szpitalu, dokument wystawia lekarz. Pamiętajmy, doktor, który przyjedzie do domu lub był lekarzem prowadzącym zmarłego w lecznicy, ma obowiązek wystawić kartę zgonu. Wypisanie dokumentu jest bezpłatne.
W sytuacji, gdy śmierć nastąpiła na skutek wypadku lub przestępstwa, wezwany do zmarłego lekarz ma prawo odmówić wystawienia karty zgonu i podjąć decyzję o przewiezieniu ciała do zakładu medycyny sądowej. Dodatkowo, w takim przypadku istnieje możliwość, że odbiór zwłok będzie trzeba skonsultować z policją lub prokuraturą. Dokument zostanie wypisany przez lekarza dopiero po dokonaniu oględzin lub sekcji zwłok (które zostaną zlecone przez policję lub sąd).
Akt zgonu
Akt zgonu potrzebny jest do otrzymania zasiłku pogrzebowego, a także załatwienia wszelkich spraw formalnych, ubezpieczeniowych oraz spadkowych. O dokument ten musimy postarać się jak najszybciej od chwili śmierci bliskiego. Akt wystawiany jest w Urzędzie Stanu Cywilnego właściwym dla miejsca zgonu.
Dokumenty, które musimy przedstawić w Urzędzie, aby otrzymać akt zgonu, to: karta zgonu, wniosek o wydanie aktu, dowód osobisty zmarłego, akt urodzenia, a także książeczkę wojskową (jeśli zmarł mężczyzna przed ukończeniem 50. roku życia). Trzeba być przygotowanym także na to, że urzędnik zażąda do wglądu dowodu osobistego osoby, która zgłosiła się po akt, jak również aktu małżeństwa, jeśli sprawa dotyczyć będzie współmałżonka. Jeśli osoba zmarła w wyniku wypadku lub przestępstwa, a s prawą zajmuje się policja, czy prokuratura, warto poprosić te organy ścigania o informację na ten temat.
Zgon należy zgłosić w Urzędzie w ciągu 3 dni, o ile nie nastąpił on w wyniku choroby zakaźnej (wtedy należy poinformować o tym w ciągu 24 godzin). Informację o śmierci muszą podać, w kolejności: małżonek lub dzieci, najbliżsi krewni lub powinowaci, współlokatorzy, osoby, które znalazły zmarłego, administrator domu, w którym nastąpiła śmierć. Jeżeli do zgonu doszło w szpitalu, wtedy to lecznica zobowiązana jest do zgłoszenia tego faktu. Jednak wniosek o wydanie aktu zgonu będziemy musieli złożyć osobiście. Ważne jest, że trzy egzemplarze dokumentu są wydawane bezpłatnie.
Co zrobić, by sprowadzić zmarłego z zagranicy?
Jeżeli ktoś z bliskich zmarł poza granicami naszego kraju, a chcielibyśmy sprowadzić ciało do Polski mamy dwie możliwości do wyboru.
Po pierwsze, możemy zlecić załatwienie wszelkich formalności firmie pogrzebowej. Za odpowiednią opłatą, zakład pogrzebowy zajmie się sprawami prawnymi, a także transportem zwłok. Należy pamiętać, że w takim przypadku konieczne będzie wydanie przez nas upoważnienia dla domu pogrzebowego.
Po drugie, możemy sami sprowadzić zmarłego do kraju. W tym przypadku będziemy musieli załatwić kilka dokumentów. Poniżej przedstawiamy Państwu całą procedurę związaną ze sprowadzeniem ciała z zagranicy.
Na wstępie należy zaznaczyć, że prawo do sprowadzenia zmarłego ma jego najbliższa rodzina, a więc: małżonek, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, a także rodzeństwo, ciotki, stryjowie.
Aby przewieźć zwłoki z innego kraju musimy wystąpić z wnioskiem o zgodę starosty/ prezydenta miasta na transport ciała do Polski. Wniosek musi zawierać zarówno dane wnioskodawcy: imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, numer i seria dowodu tożsamości, jak i osoby zmarłej: imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, ostatnie miejsce zamieszkania, a także środek transportu, którym ciało zostanie przywiezione do kraju. Dodatkowo, do wniosku należy dołączyć przetłumaczony na język polski akt zgonu lub inny dokument urzędowy, poświadczający śmierć lub jej przyczynę. Jeśli przyczyna zgonu nie została określona, musimy także dostarczyć zaświadczenie, które jednoznacznie wyklucza możliwość nastąpienia zgonu z powodu choroby zakaźnej. Tłumaczenie powinno zostać wykonane przez tłumacza przysięgłego.
Za uzyskaną decyzję nie ponosimy żadnych kosztów. Ponadto starosta/ prezydent na wydanie zgody ma maksymalnie trzy dni. Rygorystycznych terminów musi przestrzegać także rodzina zmarłego – transport zwłok musi zostać załatwiony najpóźniej po trzech dniach od momentu wydania pozwolenia.
Kiedy uzyskamy już zgodę starosty/ prezydenta miasta, potrzebna nam będzie zgoda na przetransportowanie zwłok od konsula, mającego swoją placówkę na terenie kraju, w którym umarł nasz bliski. Zwracając się do konsula z prośbą o zgodę na przewiezienie ciała do kraju, będziemy musieli przedstawić kilka dokumentów. A mianowicie:
Za wydanie przez konsula pozwolenia na transport zwłok do Polski trzeba zapłacić. Na terenie państw należących do Unii Europejskiej jest to kwota w wysokości ok. 40 euro.
W konsulacie, pracownicy placówki muszą przed transportem opieczętować trumnę z ciałem lub urnę z prochami.
W celu przewiezienia ciała używa się specjalnych, metalowych trumien, których dno wyposażone jest w substancję chłonną. Trumna musi być hermetycznie zalutowana, czego dokonują pracownicy zakładu pogrzebowego. Tak przygotowana trumna, umieszczana jest dodatkowo w drewnianej skrzyni. Jeżeli chodzi o urnę, to także musi być ona metalowa i dodatkowo zabezpieczona urną drewnianą. Warto podkreślić, że konsulat zażąda od nas zaświadczeń. W przypadku trumny – z firmy pogrzebowej, że została ona zamknięta zgodnie z przepisami oraz wymogami. W przypadku urny – zaświadczenia o wykonanej kremacji.
Jeśli będziemy przewozić trumnę z ciałem samochodem, musi on być trwale oznakowany w sposób wskazujący na jego przeznaczenie. Natomiast urna z prochami może być przewożona każdym środkiem transportu drogowego.
W sytuacji, gdy zdecydujemy się na transport samolotem musimy liczyć się z załatwieniem pewnych formalności. Niektóre linie lotnicze stawiają wiele warunków, zanim zgodzą się na przewóz trumny, czy urny na pokładzie. Zdarza się i tak, że linie przewiozą jedynie urnę z prochami, a nie zgadzają się na transport trumny. Jeśli jednak taka zgoda zostanie wyrażona, musimy przygotować sobie kilka niezbędnych dokumentów. Może się bowiem zdarzyć tak, że przedstawiciele linii lotniczych zażądają od nas okazania np. aktu zgonu, pozwolenia konsula na wywóz ciała, czy zaświadczenia o balsamowaniu zwłok. Często też wymaga się, żeby na pokładzie tego samego samolotu leciała osoba, która zleca przewóz zwłok.
Jeśli rodzina nie jest w stanie pokryć kosztu sprowadzenia ciała do Polski, zmarły może zostać pochowany na terenie kraju, w którym nastąpiła śmierć. Na koszt gminy i zgodnie z obowiązującymi w niej zwyczajami.
Kto i na jakiej podstawie decyduje o wykonaniu sekcji zwłok bądź jej zaniechaniu?
Po stwierdzeniu śmierci człowieka, lekarz musi w pierwszej kolejności dokonać analizy okoliczności śmierci, w celu wykluczenia choćby najmniejszego podejrzenia, że śmierć ta może mieć związek z działaniem gwałtownym bądź przestępnym.
Sekcja zwłok polega na dokonaniu oględzin zewnętrznych i wewnętrznych ciała. Podstawowym jej celem jest ustalenie głównej przyczyny zgonu, a ponadto zdiagnozowanie innych, towarzyszących okoliczności śmierci. W medycynie wyróżnia się kilka rodzajów sekcji zwłok, jak np.: sądowo – lekarska, anatomo – patologiczna, sanitarno – administracyjna.
Sekcja zwłok musi być wykonana w przypadku, gdy nie można jednoznacznie określić przyczyny zgonu. Np. gdy występuje podejrzenie przestępnego spowodowania śmierci, należy przeprowadzić sekcję sądowo – lekarską. Decyzję o jej odstąpieniu może podjąć (w tym przypadku) jedynie prokurator. W takiej sytuacji ustawa o zakładach opieki zdrowotnej nie przewiduje konieczności uzyskiwania zgody rodziny zmarłego.
Jeżeli istnieje przypuszczenie lub pewność, że śmierć nastąpiła na skutek choroby zakaźnej należy rozważyć przeprowadzenie sekcji administracyjno – sanitarnej lub też absolutnego zakazu wykonania sekcji.
W sytuacji, gdy zgon pacjenta nastąpił w szpitalu, a przyczyny śmierci nie są jednoznacznie stwierdzone lekarz powinien przeprowadzić sekcję anatomo – patologiczną. Warto podkreślić, że jeśli pacjent za życia nie wyraził sprzeciwu wykonania sekcji, a zmarł przed upływem 12 godzin od momentu przyjęcia do szpitala, należy przeprowadzić sekcję. Jeśli jednak nie wyraził zgody na sekcję, wtedy nie może ona być wykonana. Zdarzają się sytuacje, w których po śmierci pacjenta, jego rodzina zgłasza zarzuty co do prawidłowego leczenia. Wtedy też ordynator oddziału, na którym leczony był pacjent, powinien powiadomić prokuraturę. Wszelkie późniejsze decyzje dotyczące postępowania "przechodzą" na prokuraturę.
Lekarz, który stwierdzi, że trzeba przeprowadzić sekcję zwłok, nie ma obowiązku uzyskania zgody rodziny zmarłego. Sprzeciw bliskich nie niesie za sobą żadnych skutków prawnych. Dyrektor placówki medycznej, jeśli jest lekarzem, może samodzielnie podjąć decyzję o przeprowadzeniu sekcji bądź odstąpieniu od niej. Natomiast jeśli nie jest lekarzem, taka decyzja podejmowana jest w jego imieniu przez innego lekarza albo w oparciu o opinię ordynatora.
Decyzja o wykonaniu sekcji zwłok lub jej zaniechaniu musi być zanotowana przez lekarza w dokumentacji medycznej zmarłego.
Największą decyzyjność w sprawie postępowania ze zwłokami ma prokuratura lub sąd. Jeżeli prokurator, po zawiadomieniu go o okolicznościach śmierci, odstąpi od zarządzenia sekcji sądowo - lekarskiej, dalsze decyzje należą do lekarza. W momencie podjęcia decyzji o wykonaniu sekcji sądowo - lekarskiej, lekarz nie powinien wystawić karty zgonu, lecz wypełnić „protokół stwierdzenia zgonu”, a w szpitalu sporządzić „epikryzę zgonową” (Rozporządzenie w sprawie dokumentacji w ZOZ” Art.15 i Art. 17) – prokurator może zadecydować o zabezpieczeniu całej dokumentacji lekarskiej.
Śmierć dziecka nienarodzonego
Jeśli śmierć dziecka nastąpiła przed 22. tygodniem ciąży, lekarze kwalifikują to jako poronienie i rodzice zwykle nie otrzymują ciała dziecka, ani też nie muszą dokonywać jego rejestracji. Jeśli jednak chcą pochować dziecko (co jest możliwe i to gwarantuje prawo), obowiązują ich takie same procedury, jak w przypadku śmierci dzieci urodzonych po 22. tygodniu ciąży.
Jeżeli dziecko zmarło po 22. tygodniu ciąży, rodzice powinni pobrać ze szpitala tzw. pisemne zgłoszenie o narodzinach dziecka oraz kartę zgonu. Dokumenty te przysługują każdemu dziecku, bez względu na czas zakończenia ciąży. Jeśli są problemy z ustaleniem płci dziecka, rodzice sami mają prawo wskazać tę płeć. Jest to tzw. "uprawdopodobnienie płci", opierające się np. na odczuciach matki.
Na podstawie zaświadczenia ze szpitala, Urząd Stanu Cywilnego wystawi akt urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe lub - jeśli żyło przynajmniej kilka minut - normalny akt urodzenia. Dziecku nadaje się imię, a w akcie urodzenia wpisywane są pełne dane rodziców. W sytuacji, kiedy maluch zmarł w szpitalu, jego ciało odbierane jest przez firmę pogrzebową. Natomiast, jeśli zgon nastąpił w domu - rodzice sami mogą zawieźć dziecko do zakładu pogrzebowego.
Mimo że pogrzeb takiego dziecka nie jest zgodny z prawem kościelnym, dopuszczalna jest forma tzw. pokropka, czyli obrządku polegającego na skropieniu trumny w zakrystii, bez odprawiania mszy. Podczas uroczystości istnieje możliwość zorganizowania mszy za rodziców oraz bliskich dziecka.
Niezależnie od tego, czy dziecko zmarło przed czy po porodzie, rodzice mogą starać się o pochowanie go w obrządku "ostatniego pożegnania dziecka nie ochrzczonego". Zgodę na taki pochówek wydaje ksiądz. Warunkiem jej otrzymania jest udowodnienie, że rodzice zamierzali dziecko ochrzcić. Jeśli jednak decyzja księdza będzie negatywna, można się od niej odwołać, zgłaszając sprawę u biskupa.
W przypadku śmierci dziecka nienarodzonego, rodzice mogą otrzymać z ZUS jednorazową pomoc na pokrycie kosztów pogrzebu. Wymagane dokumenty to:
Pochówek dzieci martwo urodzonych
Rodzice dziecka, bez względu na to czy urodziło się ono martwe, czy też w skutek poronienia mają dwie możliwości postępowania. Mogą pozostawić dziecko w szpitalu lub zadecydować o jego zabraniu, a następnie zorganizować pochówek. Niejednokrotnie, rodzice lub najbliżsi krewni zmarłego dziecka rezygnują z pogrzebu lub napotykają na wiele trudności związanych z jego organizacją. Wszystko to wynika z braku dostępności niezbędnych informacji na ten temat.
Formalności związane z rejestracją zgonu dziecka w Urzędzie Stanu Cywilnego
Zgodnie z przepisami, rodzice mają prawo do rejestracji dziecka w Urzędzie Stanu Cywilnego. Szpital w takiej sytuacji zobowiązany jest do wystawienia tzw. pisemnego zgłoszenia urodzenia martwego dziecka oraz wydania karty zgonu. Dokumenty te przysługują każdemu dziecku (medycznie płodowi, zarodkowi) bez względu na czas trwania ciąży. Dokumenty te są wydawane na wniosek osób uprawnionych do pochówku. W przypadku, kiedy przedstawiciele szpitala odmówią wystawienia w/w dokumentów, argumentując swoją decyzję obiektywnymi trudnościami z ustaleniem płci dziecka, rodzicom przysługuje prawo do jej wskazania. Jest to tzw. "uprawdopodobnienie płci", opierające się np. na odczuciach matki.
Prawo do zasiłku pogrzebowego
W takiej sytuacji, zasiłek pogrzebowy będzie przysługiwał z tytułu śmierci dziecka, jeśli było ono członkiem rodziny osoby ubezpieczonej lub pobierającej rentę/ emeryturę. Oznacza to, że wnioskującym o zasiłek pogrzebowy powinien być najbliższy krewny dziecka, który jest objęty ubezpieczeniem rentowym bądź jest emerytem/ rencistą, a jednocześnie poniósł koszty pogrzebu (mogą to więc być np. dziadkowie, jeśli rodzice nie pracują i nie podlegają z żadnego innego tytułu ubezpieczeniu rentowemu).
W celu przyznania prawa do zasiłku pogrzebowego, osoba wnioskująca o jego wypłatę powinna złożyć w jednostce, właściwej ze względu na miejsce zamieszkania, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wypełniony wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego (druk ZUS Z - 12). Ponadto, do wniosku należy dołączyć:
ZUS powinien dokonać wypłaty zasiłku pogrzebowego niezwłocznie, najpóźniej w terminie do 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności, niezbędnej do przyznania prawa do zasiłku.
Prawo do zasiłku macierzyńskiego
W przypadku urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni życia, osoba objęta ubezpieczeniem chorobowym ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres 8 tygodni (56 dni) po porodzie, nie krócej niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. W razie śmierci dziecka po upływie 8 tygodni życia, ubezpieczona zachowuje prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka.
Prawo do pochówku
Należy przypomnieć, iż prawo pochowania zwłok ludzkich ma najbliższa pozostała rodzina osoby zmarłej, a mianowicie:
Podstawa prawna:
Co trzeba zrobić, gdy decyzją rodziny jest dokonanie ekshumacji zmarłego?
Ekshumacja to otwarcie grobu i wydobycie szczątków ludzkich w celu przeniesienia i pochowania w innym miejscu. Ekshumacja zwłok i szczątków jest dopuszczalna w okresie od 16 października do 15 kwietnia, z tym że właściwy powiatowy lub portowy inspektor sanitarny może dopuścić wykonanie ekshumacji w innym czasie, przy zachowaniu ustalonych przez niego środków ostrożności. Ekshumację przeprowadza się we wczesnych godzinach rannych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (Dz. U. z 2001 r. Nr 153, poz. 1783). Przy zachowaniu powyższych warunków dokładny termin ekshumacji ustala administracja cmentarza, na którym dana ekshumacja ma zostać wykonana. Jakie dokumenty są wymagane, komu trzeba je przekazać i jakich opłat należy dokonać znajdą Państwo właśnie tutaj.
Wymagane dokumenty:
Dla administracji cmentarza, gdzie mają zostać pochowane szczątki:
Ekshumacja szczątków jest równoznaczna z rezygnacją z miejsca pochowania osoby razem z ewentualną rezerwacją do niej przypisaną.
Opłaty:
Wszystkie opłaty za ekshumacje i pochowania wykonywane na cmentarzu bądź cmentarzach trzeba zawsze omówić z Zarządem Cmentarza.
Proszę pamiętać, że takie wnioski są rozpatrywane zawsze indywidualnie.
Czym jest zasiłek pogrzebowy? Komu przysługuje i jak go otrzymać?
Aby wypłacić zasiłek pogrzebowy, ZUS będzie wymagał kilka niezbędnych dokumentów. Poniżej znajdą Państwo najważniejsze informacje na ten temat.
Zasiłek pogrzebowy jest świadczeniem wypłacanym jednorazowo przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w celu pokrycia kosztów związanych z pogrzebem.
O zasiłek pogrzebowy może ubiegać się osoba, zwykle z najbliższej rodziny zmarłego, która pokryła koszty pochówku. Do takich osób zaliczają się: małżonek, dzieci, dzieci drugiego małżonka, dzieci adoptowane lub przyjęte na wychowanie, wnuki, rodzeństwo, rodzice. Zdarzają się także sytuacje, w których zasiłek pobiera pracodawca zmarłego, dom pomocy społecznej, gmina, powiat, osoba prawna kościoła lub związku wyznaniowego. Oczywiście, wszyscy ci, mogą uzyskać zasiłek pogrzebowy jedynie w przypadku, gdy pokryją koszty pogrzebu. Ważne jest, że ZUS wypłaca całość zasiłku, bez względu na rzeczywisty koszt pogrzebu. Jedynie w momencie, gdy instytucje - podmioty płacą za pochówek, otrzymują zasiłek w wysokości faktycznie poniesionych kosztów, jednak nie więcej niż 4 tysiące złotych.
Wysokość zasiłku
Obecnie, wysokość zasiłku wynosi 4 tysiące złotych. Przed wprowadzeniem zmiany, w marcu 2011 roku, wysokość zasiłku stanowiła 200 % średniego miesięcznego wynagrodzenia, obowiązującego w dniu śmierci osoby, której koszty pochówku zostały poniesione. Kwota ta ustalana była miesięcznie, zaczynając od trzeciego miesiąca kalendarzowego kwartału na okres 3 miesięcy, na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału. Zamiast tego wprowadzono w ustawie zmiany, które przewidują, że zasiłek pogrzebowy wypłacany przez ZUS, KRUS, czy dla służb mundurowych wynosi 4 tys. zł. W przypadku, gdy koszty pogrzebu ponosi kilka osób lub podmiot, zasiłek pogrzebowy dzielony jest między te osoby, czy podmioty, proporcjonalnie do poniesionych przez nie kosztów. Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt państwa, organizacji politycznej lub społecznej, ale członek rodziny również poniósł jakąś część kosztów, wtedy zasiłek przysługuje właśnie jemu – w kwocie 4 tys. zł.
Zasiłek pogrzebowy przysługuje w momencie śmierci osoby, która:
Należy pamiętać, że odpowiedni wniosek o przyznanie zasiłku pogrzebowego trzeba złożyć w ciągu 12 miesięcy od daty zgonu. Jeśli nie zrobimy tego w tym czasie, prawo do zasiłku wygasa. Są szczególne sytuacje, w których termin ten zostaje przedłużony, jak np. w przypadku zmarłych zaginionych. Wtedy termin 12 miesięcy liczy się dopiero od momentu wydania aktu zgonu. Jednak do potwierdzenia tej daty w ZUS niezbędne będzie przedstawienie zaświadczenie z policji lub prokuratury albo odpis zupełny aktu zgonu.
Dokumenty, które musimy przedstawić w celu wypłacenia zasiłku pogrzebowego, to:
Zasiłek dla obywatela UE
Również osoba mieszkająca na terenie państw UE może starać się o wypłacenie zasiłku, o ile oczywiście poniosła koszty pochówku. Wniosek należy złożyć w ZUS osobiście lub za pośrednictwem instytucji ubezpieczeniowej w miejscu swojego zamieszkania. Dodatkowo trzeba przedstawić zaświadczenie o niepobraniu zasiłku w państwie zamieszkania.
Prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w przypadku niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje.
Spadek - nowe zasady dziedziczenia
Od 28 czerwca obowiązują nowe przepisy poszerzające krąg spadkobierców ustawowych. Do grona dziedziczących z automatu dołączyli dziadkowie i pasierbowie. Rzadziej majątek zmarłego przejmować będą teraz gminy i skarb państwa. Jak nie płacić podatku od spadku? Polskie zasady dziedziczenia ustawowego były dotąd szalenie restrykcyjne i powszechnie krytykowane.
Często zdarzało się, że w sytuacji, gdy zmarły nie zostawił testamentu, majątek przejmowała gmina, mimo że żyli jego krewni. Rzecznik praw obywatelskich kilkakrotnie alarmował, że tak działo się np. w sytuacji, gdy w wypadku ginęli rodzice, a jakiś czas potem wskutek odniesionych w wypadku obrażeń umierało ich jedyne małoletnie dziecko. Spadkobiercą ustawowym zostawała gmina, a nie dziadkowie małoletniego spadkodawcy (będący rodzicami małżonków, którzy zginęli w wypadku), nawet jeśli w chwili wypadku wszyscy mieszkali pod jednym dachem! Taki stan prawny prowadził czasem do skutków sprzecznych z poczuciem sprawiedliwości - pisał rzecznik. Przez długie lata nie udawało się tego zmienić. A takie rozwiązania zapisano w kodeksie cywilnym w 1964 r. Teraz wreszcie się zmieniły.
Dziedziczy babcia, dziadek i pasierb
Nowością jest uprawnienie dziadków i pasierbów do dziedziczenia, ale przy okazji zmieniły się też zasady dziedziczenia przez innych spadkobierców ustawowych. Jak to teraz wygląda?
W pierwszej kolejności po zmarłym dziedziczą jego małżonek i dzieci (a jeśli te nie żyją, to wnuki). Jeśli zmarły nie pozostawił małżonka, dzieci ani wnuków, dziedziczą jego rodzice. Rodzeństwo zmarłego, które do tej pory dziedziczyło na równi z rodzicami spadkodawcy, zostało teraz odsunięte na dalszy plan. W kolejce do spadku znalazło się za rodzicami zmarłego. To kolejna nowość.
Argument był taki: często dziecko pomaga na starość materialnie rodzicom, ale oni wcześniej pomagali dziecku tworzyć jego majątek (np. dorzucając się do zakupu mieszkania czy wspierając finansowo budowę domu). Poza tym z reguły związki z rodzicami są mocniejsze niż z rodzeństwem. Za rodzeństwem w kolejce do spadku są teraz dziadkowie. Zarówno ci ze strony matki, jak i ojca. I jeśli któryś z dziadków nie dożyje otwarcia spadku, jego dzieci, czyli ciotki lub wujkowie zmarłego.
Niemal na samym końcu kolejki spadkobierców ustawowych są teraz pasierbowie. To także nowość - wcześniej bowiem tak jak dziadkowie nie dziedziczyli oni z automatu. Dopiero za pasierbami jest gmina, na terenie której zamieszkiwał zmarły, jeśli nie pozostawił on żadnego z krewnych wymienionych w kolejce do dziedziczenia ustawowego. Jeśli majątek takiego zmarłego pozostał za granicą, przechodzi na własność skarbu państwa.
Warto pamiętać, że nowe zasady dziedziczenia ustawowego obowiązują od momentu wejścia w życie nowych przepisów kodeksu cywilnego w tej sprawie, czyli od 28 czerwca.
Teraz poświadczasz błyskawicznie
Od początku marca nie musimy już czekać miesiącami na sądowe orzeczenie o stwierdzeniu nabycia spadku. Poświadczenie dziedziczenia można teraz załatwić u notariusza. Chodzi o to, że aby móc w pełni korzystać z odziedziczonego majątku, konieczne jest uzyskanie dokumentu potwierdzającego prawo do spadku. Do niedawna wymagało to pójścia do sądu i co najmniej kilkumiesięcznego czekania na jego orzeczenie. Teraz wystarczy wizyta u notariusza, który - jak zapewnia Krajowa Rada Notarialna -poświadczy dziedziczenie znacznie szybciej, często jeszcze tego samego dnia.
Opłata za tę czynność wynosi łącznie 150 zł (100 zł za protokół dziedziczenia, 50 zł za sporządzenie aktu poświadczenia) - to dane z KRN. -To opłaty netto - zwraca jednak uwagę notariusz Hanna Jasiewicz. Do cennika dodaje jeszcze opłatę za wypisy: 6 zł netto za każdą rozpoczętą stronę wypisu (przy czym wypis będzie miał ok. pięciu stron). -Kwotę za jeden wypis należy przemnożyć przez liczbę wypisów, która zależy od liczby osób stawiających się do aktu -tłumaczy Hanna Jasiewicz. Wylicza, że do każdej z tych opłat należy doliczyć 22 proc. VAT. Jeżeli dodatkowo u notariusza będzie otwierany i ogłoszony testament, trzeba dołożyć 200 zł taksy notarialnej plus 22 proc. VAT. -Należałoby przyjąć, że w wersji najtańszej łączne koszty potwierdzenia prawa do spadku będą wynosiły ok. 300zł. W droższych wersjach nawet do 500-600 zł - ocenia notariusz.
Notariusze przewidują, że choć droga sądowa pozostanie nadal jedną z możliwości potwierdzenia prawa do spadku, wkrótce większość bezspornych spraw spadkowych będą obsługiwać ich kancelarie. Dla spadkobierców to lepiej, bo szybciej. A dla sądów mniej pracy.
Jak załatwić spadek u notariusza?
Trzeba się z nim umówić na spotkanie - osobiście, telefonicznie lub w jakikolwiek inny sposób. Notariusz powie, jakie dokumenty trzeba dostarczyć, np. akt zgonu spadkodawcy, akty urodzenia i małżeństwa potencjalnych spadkobierców, ewentualne testamenty.
W wyznaczonym terminie wszyscy potencjalni spadkobiercy spotykają się w kancelarii notarialnej. Między nimi nie może być sporu o podział spadku. To warunek poświadczenia prawa do spadku u notariusza. Nie ma sporu? W tej sytuacji notariusz sporządza protokół dziedziczenia zawierający "zgodne oświadczenia spadkobierców" (za składanie fałszywych oświadczeń grozi odpowiedzialność karna). Następnie, o ile nie miało to miejsca wcześniej, otwarty zostaje testament, a spadkobiercy składają oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
Na podstawie protokołu notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. Rejestruje go w specjalnym elektronicznym rejestrze - akt nabiera mocy prawnej równorzędnej sądowemu. Spadkobiercy mogą posłużyć się później wypisem aktu poświadczenia dziedziczenia, by wykazywać swoje prawa do spadku (np. do odziedziczonej nieruchomości). Muszą pamiętać o zapłacie podatku od spadku albo o "załatwieniu" sobie zwolnienia podatkowego.
Pamiętaj, żeby zwolnić spadek z podatku
Załatwianie zwolnienia z podatku od spadków i darowizn polega tak naprawdę na dopełnieniu formalności. Od czasu wielkiej rewolucji podatkowo-spadkowej z 2007 r. wolne od podatku są spadki i darowizny od najbliższej rodziny. W całości. Nawet jeśli są warte setki tysięcy, ba, miliony złotych. I nie ma znaczenia, czy chodzi o pieniądze, ziemię, mieszkania, pałace, samochody, jachty, samoloty, obrazy, biżuterię, papiery wartościowe czy stare monety. Podatku się nie płaci i już. Trzeba tylko pamiętać, że najbliższa rodzina w podatkach to: małżonek, rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki, pasierbowie, ojczym, macocha i rodzeństwo.
Dlaczego warto pisać testament?
Jeśli nie chcesz, by Twoi bliscy pokłócili się kiedyś o Twój majątek, napisz porządny testament. Dziś radzimy, jak i po co to zrobić, a także, jak się zachować, gdy dostajemy spadek?
Dziedziczymy po rodzicach dom. Najchętniej sprzedalibyśmy go od ręki. Niestety, nie ma tak łatwo. Najpierw musimy zdobyć dokument potwierdzający prawo do spadku. Mamy dwie drogi - sądową i notarialną.
NOTARIALNE POŚWIADCZENIE DZIEDZICZENIA
Jest możliwe od marca. Dzięki temu zamiast do sądu idziemy do kancelarii notarialnej i... oszczędzamy czas, bo na sądowe orzeczenie można czekać nawet kilka miesięcy. - Akt poświadczenia dziedziczenia może sporządzić każdy notariusz, bez względu na miejsce ostatniego zamieszkania spadkodawcy - mówi notariusz Renata Greszta, członek Krajowej Rady Notarialnej. - Zainteresowani nie składają żadnych wniosków ani pism procesowych. Postępowanie u notariusza jest więc szybsze, łatwiejsze i mniej sformalizowane.
Aby poświadczyć spadek u rejenta, trzeba spełnić trzy warunki:
Krok 1. Umawiamy się z notariuszem. Możemy to zrobić osobiście lub telefonicznie. Rejent powie nam, jakie musimy zabrać ze sobą dokumenty (m.in. akt zgonu spadkodawcy, akty urodzenia, małżeństwa potencjalnych spadkobierców, testament - jeśli w grę wchodzi dziedziczenie testamentowe).
Krok 2. Wszyscy potencjalni spadkobiercy (testamentowi i ustawowi) spotykają się w kancelarii notarialnej. Jeżeli nie ma między nimi sporu, rejent sporządza protokół dziedziczenia. Zawiera on m.in. oświadczenia, że stwierdzenie praw do spadku nie było przedmiotem postępowania przed sądem (za składanie fałszywych oświadczeń grozi odpowiedzialność karna).
Zostaje też odczytany testament (jeżeli spadkodawca go pozostawił) i złożone oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Poświadczenie musi nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od dnia śmierci spadkodawcy.
Krok 3. Na podstawie protokołu dziedziczenia notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. Dokument określa krąg spadkobierców oraz ich udziały w spadku. Po zarejestrowaniu w elektronicznym rejestrze poświadczeń dziedziczenia (czytaj też niżej) akt nabiera mocy prawnej równorzędnej z sądowym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku.
Krok 4. Spadkobiercy mogą posłużyć się wypisem aktu poświadczenia dziedziczenia, by wykazywać swoje prawa do spadku (możemy wreszcie sprzedać dom). Trzeba też zgłosić się w urzędzie skarbowym, by rozliczyć się z podatku od spadku lub skorzystać z przysługującego zwolnienia (pisaliśmy o tym wczoraj).
Notarialne poświadczenie dziedziczenia kosztuje 150 zł (100 zł - protokół dziedziczenia, 50 zł - sporządzenie aktu poświadczenia).
PO SPADEK DO SĄDU
Nadal możemy starać się o spadek w sądzie. To konieczne, gdy potencjalni spadkobiercy się spierają.
W sądzie rejonowym (właściwym dla ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego) trzeba złożyć pisemny wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Muszą być w nim informacje dotyczące imienia, nazwiska i adresu spadkodawcy (zmarłego) oraz potencjalnych spadkobierców. Do tego musisz dołączyć: akty stanu cywilnego ustawowych spadkobierców (w przypadku córek, wnuczek itd. akty zawarcia małżeństwa, z których wynika zmiana nazwiska), akt zgonu spadkodawcy i ewentualnie testament (jeśli nie dziedziczymy ustawowo).
Potem trzeba czekać - nawet kilka miesięcy - na wezwanie na rozprawę. Jej uczestnikami są wnioskodawca i wszystkie osoby mogące wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi lub testamentowi. Sąd bada, czy spadkodawca zostawił testament i kto jest spadkobiercą, a także ustala - gdy spadek dzielony jest między kilka osób - w jakich częściach ułamkowych spadkobiercy odziedziczą majątek zmarłego. Gdy to ustali, wyda postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. Po jego uprawomocnieniu spadkobierca może otrzymać odpis prawomocnego postanowienia i na jego podstawie - wraz z dokumentem potwierdzającym rozliczenie z fiskusem - rozporządzać majątkiem (możemy sprzedać dom).
Uwaga! Sąd zapyta nas - podobnie jak notariusz - czy nie mamy wiedzy o jeszcze innych spadkobiercach oprócz tych, którzy zostali już wskazani. Takie oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej, czyli nie można skłamać. Jeżeli okaże się np., że nasz ojciec miał nieślubnego syna (a my nie utrzymujemy kontaktu z przyrodnim bratem i nie wiemy, gdzie mieszka), sąd zarządzi poszukiwania. W praktyce wygląda to tak, że w prasie zamieszczane są odpowiednie ogłoszenia, aby potencjalni spadkobiercy wskazanej osoby zgłosili się do sądu w ciągu sześciu miesięcy.
UWAŻAJ NA DŁUGI
Spadek może wpędzić nas w kłopoty - z domem czy autem możemy odziedziczyć też długi! Może się np. okazać, że ojciec w tajemnicy przed wszystkimi zostawił zadłużoną kamienicę. Co robić, by nie spłacać jego długów?
Po pierwsze, spadek możemy odrzucić. Aby to zrobić, w ciągu sześciu miesięcy od momentu, gdy dowiemy się o śmierci spadkodawcy (dotyczy to dziedziczenia ustawowego i testamentowego), składamy w sądzie rejonowym miejsca zamieszkania lub pobytu albo u notariusza oświadczenie o odrzuceniu spadku. Wtedy mamy pewność, że jesteśmy bezpieczni - spadkobierca formalnie zostaje uznany za osobę, która nie dożyła otwarcia spadku.
Uwaga! Jeżeli sami "wypiszemy się" z kłopotliwego spadku, to nasz udział przechodzi na dzieci! Wtedy one też muszą go odrzucić, aby nie spłacać długów. Jeżeli są małoletnie, dziedziczą z ograniczeniem odpowiedzialności za długi (patrz niżej). Odrzucenie może otrzeć się o sąd opiekuńczy, który zdecyduje, czy w imieniu dziecka możemy złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku.
A gdy nie wiemy, czy spadek przyniesie nam korzyści, czy straty? Rozwiązaniem może być przyjęcie spadku z tzw. dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to ograniczenie odpowiedzialności za długi do wartości spadku, czyli w najgorszym wypadku nie dołożymy do interesu.
Aby przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza, trzeba złożyć oświadczenie w sądzie lub u notariusza, tak jak w przypadku odrzucenia.
Jeżeli decydujemy się przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (tzw. przyjęcie proste), nie musimy składać żadnych oświadczeń. A za ewentualne długi odpowiadamy całym majątkiem.
DZIEDZICZENIE USTAWOWE
Jeżeli spadkodawca nie pozostawił ważnego testamentu, majątek dziedziczą osoby wskazane ustawowo. W pierwszej kolejności to dzieci i małżonek spadkodawcy. Otrzymują spadek w równych częściach, ale część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku (jeżeli dzieci jest więcej niż troje, to np. w przypadku śmierci męża żona zawsze otrzymuje jedną czwartą spadku, a pozostała część jest równo dzielona między dzieci).
Jeśli małżonek spadkodawcy nie żyje, całość majątku w równych częściach przechodzi na dzieci. Jeśli dziecko spadkodawcy nie żyje w momencie otwarcia spadku (czyli w chwili śmierci spadkodawcy), to dziedziczenie przechodzi na jego dzieci lub kolejno na dalszych tzw. zstępnych (wnuki, prawnuki itd.).
Jeśli zmarły nie miał dzieci, spadek dziedziczą jego małżonek oraz rodzice i rodzeństwo (jeżeli brat lub siostra nie żyją, przechodzi to na zstępnych, czyli ich dzieci, wnuki itd.). W tej sytuacji małżonkowi przypada zawsze połowa spadku, rodzicom (liczonym łącznie) jedna czwarta i rodzeństwu (także liczonemu łącznie) również jedna czwarta.
Nowelizacja kodeksu cywilnego, która ma wejść w życie na przełomie czerwca i lipca, rozszerza spadkobierców o dziadków (dziedziczą w przypadku braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa) i pasierbów (otrzymują spadek, gdy nie żyje małżonek spadkodawcy i jego krewni powołani do dziedziczenia z ustawy).
RODZAJE TESTAMENTÓW
Ustawową kolejność dziedziczenia może zmienić pozostawiony przez zmarłego testament. Jest ich kilka rodzajów. Najpowszechniejsze są testamenty zwykłe: pisemny, ustny i notarialny.
Testament pisemny. Sporządzająca go osoba musi go w całości własnoręcznie (bez żadnych pełnomocników) spisać na papierze. Nie może zrobić tego na komputerze czy na maszynie do pisania. Wpisuje też datę sporządzenia testamentu i składa czytelny podpis. To bardzo ważne, bo bez podpisu testament jest nieważny. Jeżeli taki testament nie jest przechowywany w domu, ale np. u notariusza, warto, by wiedział o tym ktoś z rodziny lub potencjalnych spadkobierców.
Testament ustny. To możliwość dla osób, które ze względu na stan zdrowia nie są w stanie same spisać swojej ostatniej woli. Tu niezbędni są świadkowie. Potrzeba ich dwóch oraz uprawnionego urzędnika samorządowego lub urzędu stanu cywilnego. Urzędnik przy udziale świadków spisuje wolę testatora i odczytuje gotowy testament. Jeśli dyktujący akceptuje treść, podpisuje się pod dokumentem, a po nim urzędnik i świadkowie. Nie może zabraknąć daty sporządzenia.
Testament notarialny. Jest spisywany przez notariusza i ma formę aktu notarialnego. Kosztuje 61 zł plus ok. 15 zł za wypisy (gdy zawiera tylko powołanie spadkobiercy lub kilku spadkobierców) lub 183 zł plus ok. 30 zł za wypisy (gdy zawiera jeszcze zapisy, polecenia lub wydziedziczenie).
Nie każdy może pełnić funkcję świadka testamentu. Jeśli świadkiem jest osoba, dla której testament przewidział jakąś korzyść, odpowiednia część testamentu jest nieważna.
Wszystkie rodzaje testamentów mają taką samą moc. Póki żyjemy, testament zawsze możemy zmienić, dlatego tak ważna jest data. Obowiązujący jest zawsze ten z ostatnią datą. Jeżeli wcześniej spisaliśmy testament u notariusza, a potem zmieniliśmy zdanie i napisaliśmy kolejny - własnoręczny, to w przypadku ich sprzeczności będzie się liczył ten ostatni - data zadecyduje. Jednak zawsze pamiętajmy o podpisie.
OSTATNIA WOLA PONAD USTAWĘ
Jeżeli spadkodawca chce, by dziedziczyli po nim tylko spadkobiercy ustawowi, wtedy testament nie jest konieczny. Gdy jednak decydujemy się na jego spisanie, możemy obdzielić, kogo nam się podoba, bez ograniczeń.
Prawnicy podkreślają, że wola zawarta w testamencie jest zawsze ponad zapisem ustawowym. - Inaczej testamenty nie miałyby sensu. Testament może być zakwestionowany tylko ze względu na zarzuty formalne, a nie ze względu na treść - mówi adwokat Marek Krupski. Oznacza to, że nieuwzględniania testamentu można żądać od sądu, jeżeli został spisany przez osobę małoletnią lub chorą psychicznie, pod wpływem groźby, gdy testator był wprowadzony w błąd lub gdy istnieją zarzuty grafologiczne (tzn. że spadkodawca nie spisał testamentu własnoręcznie). Aby powołać się na takie zarzuty, mamy trzy lata od dnia, gdy dowiedzieliśmy się o przyczynie nieważności, lecz nie później niż dziesięć lat od śmierci spadkodawcy.
Ważne! Testament wyraża wolę tylko jednej osoby. Inaczej jest nieważny. Dlatego np. rodzice nie mogą sporządzić wspólnego testamentu - każdy z nich musi zadbać o osobny dokument z wyrażeniem ostatniej woli.
ZACHOWEK I WYDZIEDZICZENIE
Na szczęście dla najbliższej rodziny (zstępnych, małżonka i rodziców) prawo w pewien sposób ją zabezpiecza, nawet gdy spadkodawca pominął ją w testamencie. To tzw. zachowek.
Jeżeli autor testamentu o nim nie wspomniał, pominięta osoba może wystąpić do spadkobiercy o zapłatę zachowku. Jego wysokość wynosi: 2/3 wartości udziału spadkowego, który przypadałby jej przy dziedziczeniu ustawowym, jeśli jest ona trwale niezdolna do pracy lub małoletnia, 1/2 wartości tego udziału w pozostałych wypadkach.
Ale uwaga! Spadkodawca może w testamencie pozbawić ustawowych spadkobierców zachowku, czyli ich wydziedziczyć. Ma do tego prawo, gdy dana osoba wbrew jego woli uporczywie łamie zasady współżycia społecznego (jest alkoholikiem, narkomanem, złodziejem, nie dba o własną rodzinę); dopuściła się względem spadkodawcy albo najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci (pobicie, okaleczenie, więzienie, wyzwiska, poniżanie); uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych (brak opieki nad chorym ojcem).
Przyczyna wydziedziczenia danej osoby powinna wynikać z treści testamentu - bo np. jeżeli spadkodawca ostatecznie przebaczył uprawnionemu do zachowku, nie może go wydziedziczyć. To często sprawy niejasne, w których ostateczną decyzję podejmuje sąd.
Rejestr spadkowy
Aby dokonywać poświadczeń, notariusze musieli uruchomić elektroniczny rejestr. Ma on uniemożliwić powtórne poświadczanie dziedziczenia po tym samym spadkodawcy, np. u innego notariusza. Wiceprezes KRN, notariusz Jan Gielec, nadzorujący prace nad systemem, mówi, że system nie pozwoli zarejestrować aktu poświadczenia, jeśli w bazie istnieje już dokument z tym samym numerem PESEL spadkodawcy.
Jednak notariusze podkreślają, że mimo ich postulatów system nie obejmuje sądowych postanowień o stwierdzeniu nabycia spadku. Sądy i notariusze będą mogli sprawdzić za jego pośrednictwem, czy inny notariusz nie sporządził aktu poświadczenia po tym samym spadkodawcy. Natomiast notariusz w żaden sposób nie będzie mógł sprawdzić, czy sąd w rozpatrywanej przez niego sprawie nie wydał już postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.
Gdyby jednak doszło do wydania aktu poświadczenia w sprawie rozpoznanej już przez sąd, ten obowiązany jest uchylić zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia.
Źródło: http://wyborcza.pl www.zus.pl, www.gazetaprawna.pl http://zasilki.wieszjak.pl/zasilek-pogrzebowy/99000,Pochowek-dzieci-martwo-urodzonych.html www.umed.lodz.pl, www.pierwszapomoc.com.
up
